Perlit và các đá tro bụi núi lửa bao gồm các loại thủy tinh núi lửa ở trạng thái vô định hình, chúng có chứa một lượng nước tương đối cao, thường được hình thành bởi quá trình phun trào và phun nổ. Các đá phun trào tự nhiên chứa nhiều vật liệu ở trạng thái thủy tinh như tuf tro bụi núi lửa, các đá perlit và felsit này có nhiều đặc tính có thể sử dụng để sản xuất các vật liệu theo nhiều hướng khác nhau:
- Làm chất trợ lọc: Lọc nước sạch phục vụ ăn uống, xử lý nước thải, lọc nước giải khát, sử dụng cho các quy trình chế biến thực phẩm;
-Vật liệu hỗ trợ cho chăm sóc cây trồng: Sử dụng trong công nghệ ươm cây, ươm giống, làm xốp đất tăng dinh dưỡng cho cây và hoa cũng như ứng dụng trồng rau sạch, trồng rau bằng phương pháp thuỷ canh;
- Các lĩnh vực khác: Các sản phẩm giầu thủy tinh tự nhiên còn được sử dụng để làm vật liệu chế biến các sản phẩm xây dựng có tỷ trọng nhẹ và có khả năng cách âm cách nhiệt, chống cháy (các panel nhẹ cách âm, cách nhiệt, bê tông cách nhiệt, bê tông xốp...). Perlit được ứng dụng luyện thép, đúc, làm khuôn đúc; perlit cho ứng dụng bảo ôn kho lạnh, bồn lạnh, bồn khí, thùng xe chở khí lỏng dễ cháy nổ; perlit cho ứng dụng tách khí và phân ly không khí cho tháp tách khí.
Trên lãnh thổ Việt Nam các khu vực có tiềm năng phân bố perlit và tro bụi núi lửa là một số khu vực như: Các đá phun trào mafic và felsic tuổi Mesozoi-Kainozoi tại các khu vực thuộc Tây Nguyên và ven biển Trung bộ (Gia Lai, Đà Lạt, Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên...); các đá perlit Mesozoi khu vực Bình Gia (Lạng Sơn); các đá perlit và phun trào felsic tuổi Mesozoi muộn ở khu vực Pò Hèn-Tấn Mài (Quảng Ninh); các đá perlit - felsit Mesozoi muộn khu vực Nậm Chiến (Sơn La), khu vực Tú Lệ (Yên Bái), ngoài ra còn có thể có mặt ở một số địa phương khác…
Trong khuôn khổ nghiên cứu đề tài cấp bộ mã số B2016-MDA-16ĐT “Nghiên cứu thành phần vật chất, sản xuất thử nghiệm, đánh giá khả năng sử dụng làm vật liệu xử lý môi trường nước, hỗ trợ chăm sóc cây trồng từ các đá perlit và tro bụi thuỷ tinh núi lửa tại một số khu vực tiêu biểu trên lãnh thổ Việt Nam” do PGS.TS Nguyễn Khắc Giảng chủ trì, từ ngày 25/7/2016 đến 2/8/2016, các cán bộ của bộ môn Khoáng Thạch và Địa hóa đã tổ chức chuyến khảo sát thực địa các khu vực có phân bố các đá núi lửa (tro bụi núi lửa, felsit, perlit...) tại các khu vực cao nguyên Vân Hòa (Phú Yên), Nha Trang (Khánh Hòa), Đà Lạt (Lâm Đồng), Ninh Sơn, Phan Rang (Ninh Thuận). Ngoài việc nghiên cứu diện phân bố còn tiến hành lấy mẫu nhằm nghiên cứu thành phần vật chất và các đặc điểm của tro bụi núi lửa, tuf và các đá perlit, felsit tại các diện tích nghiên cứu.
Dưới đây là một số hình ảnh của chuyến khảo sát:
Nghiên cứu đá basalt hệ tầng Đại Nga tại khu vực ghềnh Đá Đĩa (Phú Yên)
Nghiên cứu thành tạo tro bụi núi lửa tại cao nguyên Vân Hòa (Phú Yên)
Nghiên cứu đá phun trào felsic hệ tầng Đơn Dương tại Đà Lạt
Nghiên cứu các thành tạo phun trào mafic hệ tầng Nha Trang tại khu vực Đèo Rù Rì - Khánh Hòa
Nghiên cứu các thành tạo phun trào hệ tầng Đơn Dương tại khu vực Ninh Sơn - Ninh Thuận
Các đá phun trào felsic tuổi Kreta-Paleogen??? tại Khu Vực Du Long- Phan Rang
Bài: N.T.Thành; Ảnh: N.K.Giảng, N.T.Thành