Ngày 02.06.2023, tại Bộ môn Địa chất thủy văn, khoa Khoa học và Kỹ thuật Địa chất đã diễn ra buổi báo cáo về tiểu luận tổng quan và chuyên đề cấp Tiến sĩ của Nghiên cứu sinh (NCS) Tống Thanh Tùng, ngành Kỹ thuật Địa chất (mã số: 9520501). Tại buổi báo cáo, NCS Tống Thanh Tùng đã trình bày các nội dung sau: Tổng quan các nghiên cứu cân bằng nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy; Phân vùng và đánh giá biến động cân bằng tài nguyên nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy.
Tham dự buổi báo cáo có các nhà khoa học, các nhà chuyên môn về lĩnh vực tài nguyên nước bao gồm địa chất thủy văn và thủy văn như: PGS.TS. Đoàn Văn Cánh (Hội ĐCTV Việt Nam), PGS.TS. Phạm Quý Nhân (Đại học Tài nguyên và môi trường), PGS.TS. Nguyễn Mai Đăng, PGS.TS. Trần Kim Châu (Đại học Thủy lợi), TS. Triệu Đức Huy, TS. Vũ Thanh Tâm, ThS. Bùi Quang Hương, ThS. Phạm Bá Quyền (Trung tâm Quy hoạch và Điều tra Tài nguyên nước Quốc gia) và các thầy, cô giáo trong bộ môn (PGS.TS. Nguyễn Văn Lâm, TS. Nguyễn Bách Thảo, TS. Dương Thị Thanh Thủy, TS. Trần Quang Tuấn, ThS. Kiều Thị Vân Anh, ThS. Vũ Thu Hiền và ThS. Đào Đức Bằng).
Lưu vực sông Nhuệ - Đáy là một lưu vực sông lớn của nước ta, có vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp nước cho ăn uống, sinh hoạt và phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội và các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình và Hòa Bình. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua hoạt động khai thác nước mặt và nước dưới đất mãnh liệt ở khu vực Thủ đô Hà Nội và khu vực ven biển các tỉnh Nam Định, Ninh Bình đã tác động không nhỏ đến tài nguyên nước trong lưu vực, mực nước dưới đất suy giảm làm phát sinh nhiều vấn đề môi trường như sụt lún nền đất, xâm nhập mặn và gia tăng quá trình ô nhiễm nguồn nước.
Một trong những vấn đề đáng quan tâm trong việc phân bổ, khai thác sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên nước trong lưu vực sông Nhuệ - Đáy là khai thác sử dụng nguồn tài nguyên nước phải phù hợp với lượng nước đến của mỗi vùng. Để làm được điều đó, việc nghiên cứu cân bằng tổng hợp lượng nước đến, lượng nước đi khỏi mỗi vùng khai thác trong lưu vực theo thời gian có ý nghĩa rất quan trọng. Trong khi đó, các kết quả nghiên cứu trước đây về tài nguyên nước trong vùng nghiên cứu chủ yếu là các bài toán riêng lẻ đối với nước mặt hoặc nước dưới đất. Việc phân vùng cân bằng tài nguyên nước và tính toán cân bằng tổng hợp tài nguyên nước (bao gồm cả nước mặt và nước dưới đất) trong vùng nghiên cứu chưa được đề cập hoặc chưa đủ độ tin cậy để phục vụ bài toán phân bố, khai thác sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên nước mặt và nước dưới đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
1. Tiểu luận tổng quan: “Tổng quan các nghiên cứu cân bằng nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy”
Đánh giá cân bằng nước được ước tính cho từng lưu vực để hiểu sự phân chia nước mặt và nước dưới đất. Việc đánh giá bao gồm một phép tính mà đã tính đến tất cả các đầu vào và đầu ra quan trọng của nước đến và từ các hệ thống nước mặt và nước ngầm và bất kỳ tương tác nào giữa chúng. Phần Tổng quan nghiên cứu cân bằng nước đã tập trung làm rõ những khái niệm cơ bản trong đánh giá tài nguyên nước, cơ sở và nguyên tắc phân vùng cân bằng tài nguyên nước và phương pháp tính toán cân bằng tài nguyên nước, xem xét những hạn chế, ưu nhược điểm từ các nghiên cứu trước đây trong việc phân vùng tính toán cân bằng tài nguyên nước và tính toán đánh giá cân bằng lưu vực trên thế giới và trong nước. Bên cạnh đó, những nghiên cứu liên quan đến tài nguyên nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy cũng được xem xét một cách kỹ lưỡng để có một cái nhìn tổng quan về tình hình nghiên cứu ở lưu vực sông này. Từ đó, xác định được những nội dung về phân vùng và tính toán cân bằng tài nguyên nước còn chưa được thực hiện hoặc chưa được làm rõ.
2. Chuyên đề 1: “Phân vùng và đánh giá biến động cân bằng tài nguyên nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy”
Phân vùng cân bằng tài nguyên nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy theo hướng tiếp cận quản lý tổng hợp hệ thống nguồn nước trên dựa trên các nguyên tắc và cơ sở cụ thể như đặc điểm phân cắt địa hình, cấu trúc địa chất, địa chất thủy văn, đặc điểm thủy động lực, phân vùng chất lượng nước, hiện trạng khai thác và sử dụng nước, hiện trạng sử dụng đất; Đánh giá được biến động cân bằng tài nguyên nước trên mỗi vùng và toàn lưu vực sông Nhuệ - Đáy theo tháng. Các nội dung được trình bày trong chuyên đề này bao gồm: Tổng quan vùng nghiên cứu; Phân vùng cân bằng tài nguyên nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy; Đánh giá biến động cân bằng tài nguyên nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy.